शिक्षणात AI(कृत्रिम बुद्धिमत्ता) चा प्रभावी व्यापर

शिक्षणात AI(कृत्रिम बुद्धिमत्ता) चा प्रभावी व्यापर

शिक्षण हे प्रत्येक राष्ट्राच्या सामाजिक, सांस्कृतिक आणि आर्थिक विकासासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. आपल्या शिक्षण पद्धतीत विविध सुधारणा होत असताना, आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) चा समावेश हा एक नवीन व प्रभावी बदल ठरला आहे. AI चे शिक्षणातील महत्त्व वाढत आहे, कारण त्याच्या साहाय्याने शिक्षक व विद्यार्थी दोन्हींच्या अनुभवात प्रगती होऊ शकते.

AI म्हणजे काय?

आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) म्हणजे मानवी बुद्धिमत्तेसारख्या कार्यांची मशीन्स किंवा संगणक प्रणालीद्वारे केलेली प्रक्रिया. ही प्रणाली विविध ज्ञानप्रकारात सक्षम आहे, जसे की समस्या सोडवणे, विचार करणे, निर्णय घेणे आणि शिकणे. याचे शिक्षणात महत्त्व खूपच आहे कारण AI शिक्षकांच्या कार्यकुशलतेला सुलभ करते, विद्यार्थ्यांना विविध शैक्षणिक साधनांचा अधिक चांगला उपयोग करायला मदत करते आणि शाळेच्या शैक्षणिक प्रक्रियेला एक नवीन दिशा प्रदान करते.

शिक्षणात AI चे वापर:

1. व्यक्तिगत शिक्षण अनुभव: AI विद्यार्थ्यांच्या शिकण्याच्या गतीनुसार पाठयक्रम तयार करू शकते. प्रत्येक विद्यार्थ्याच्या समज आणि शिकण्याच्या क्षमतेनुसार शिकवणी दिली जाऊ शकते. AI च्या साहाय्याने प्रत्येक विद्यार्थ्याचा व्यक्तिगत शिकण्याचा अनुभव वाढवता येतो.

2. शिक्षकांसाठी सहाय्य: शिक्षकांना वेळेची बचत करायला मदत करणारे विविध साधनांमध्ये AI सक्षम ठरते. एखाद्या विद्यार्थ्याच्या प्रगतीचे मूल्यांकन, त्याचे कमकुवत क्षेत्र ओळखणे, आणि त्यावर योग्य मार्गदर्शन देणे AI च्या सहाय्याने सहज होऊ शकते.

3. आधुनिक शिक्षण उपकरणे: AI आधारित शिक्षण उपकरणे जसे की स्मार्ट बोर्ड, व्हर्च्युअल क्लासरूम, ऑनलाइन ट्युटोरियल्स व इतर साधने शिक्षणाच्या पद्धतीला अधिक आकर्षक व प्रभावी बनवतात.

4. डेटा विश्लेषण व सुधारणा: AI चे सहाय्याने विद्यार्थ्यांच्या शिकण्याच्या डेटाचे विश्लेषण करता येते. यामुळे शिकवणीच्या पद्धतीमध्ये सुधारणा करण्यासाठी योग्य निर्णय घेता येतात. विद्यार्थ्यांच्या यशाचे प्रमाण व शालेय कार्यक्षमता अधिक सुसंगतपणे व अचूकपणे मोजता येते.

5. शिक्षणातील सर्जनशीलता व संवाद: AI च्या मदतीने विद्यार्थ्यांना सर्जनशीलतेच्या दृष्टीने उत्तेजन मिळते. विविध प्रकल्प, प्रयोग आणि इंटरेक्टिव्ह साधनांद्वारे विद्यार्थ्यांचा विचार आणि संवाद कौशल्य विकसित होतो.

AI चा शालेय व्यवस्थापनात उपयोग:

AI चा वापर शालेय व्यवस्थापनात देखील मोठ्या प्रमाणावर होऊ शकतो. वर्गातील विद्यार्थ्यांची उपस्थिती, प्रगती आणि विविध घटकांची माहिती गोळा करणे, विद्यार्थ्यांसाठी योग्य वेळापत्रक तयार करणे, शाळेच्या कार्यप्रवाहाचे व्यवस्थापन व इतर बाबी AI च्या साहाय्याने अधिक व्यवस्थित व सुरळीत होऊ शकतात. शिक्षण क्षेत्रात AI चा वापर शिक्षणाच्या पद्धतीला एक नवीन दिशा देत आहे. हे विद्यार्थ्यांना अधिक व्यक्तिगत आणि सुसंगत शिक्षण अनुभव प्रदान करत आहे. शिक्षकांना त्यांच्या कार्यप्रवाहात अधिक सक्षम बनवते आणि शालेय व्यवस्थापनात सुधारणा करते. यामुळे विद्यार्थ्यांची सर्वांगीण प्रगती शक्य होऊ शकते. तथापि, AI चा वापर करतांना त्याचे नैतिक आणि सामाजिक प्रभाव समजून त्याचा वापर करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

- मोहम्मद जिशान, प्रभारी मुख्याध्यापक, नटवर पारेख कंपाऊंड सीबीएसई शाळा